| ԳՅՈՒՏ
ՆՇԽԱՐԱՑ ՍՈՒՐԲ ԳՐԻԳՈՐ ԼՈՒՍԱՎՈՐՉԻ
«Հրաշագործ քո բանիւդ եւ
մեծ ողորմութեամբ, Ելեալ բժշկէր զհարուածեալսն
ի դիւաբաշխ սաստիցն, Երկրպագուս առնելով զամենեսեան Սուրբ Երրորդութեանդ
Վասն որոյ բարեխօսութեամբ սորա Փրկիչ, Կեցո զմեզ այժմ եւ
ի քո յահաւոր գալստեանն»:
ՇԱՐԱԿՆՈՑ
 այ
Առաքելական Ս. Եկեղեցին, որ դարերով անխոտոր առաջնորդել է իր հոտին
առ Քրիստոս հավատով` որպես ազգային բարեխոսություն, ազգային աշխարհայացք,
մեծապես խթանել է հայ մարդու ապրելու եւ արարելու կամքն ու սկզբունքները,
առաջնորդել նրան հոգեւոր ու մշակութային կատարելության: Պատմական
հազարավոր օրինակներ ունենք, որ վկայում են հայ հոգեւորականների
մասին՝ որպես ճշմարիտ հավատքի պահապանների: Նրանք եղել են նաեւ իրենց
ժողովրդի կյանքի ու բախտի, նրանց համոզումների ու գիտամշակութային
ժառանգության կերտողները, զարգացնողները:
 Հայոց
Եկեղեցու տոնացույցում Ս. Գրիգոր Լուսավորչին նվիրված երեք տոներից
առաջինը հիշատակն է նրա վիրապ մուտքի, երկրորդը՝ ելքի եւ երրորդը՝
նշխարների գյուտի:
Սրբի նկարագրի լուսեղեն գծերից մեկն էլ ի հայտ եկավ իր մահվան ժամանակ:
Նա կյանքի վերջին տարիներն անցկացրեց առանձնության մեջ, ժողովրդից
գրեթե անտես ու հեռու: Արիստակեսի՝ Նիկիո ժողովից վերադառնալուց
հետո ծերունազարդ Հայրապետն այլեւս չհեռացավ իր սիրելի ճգնարանից՝
Մանյա այրից, որ գտնվում էր Սեպուհ լեռան վրա: Այդ խաղաղիկ քարայրում
Հայաստան աշխարհի Լուսավորիչն ավանդեց իր լույս հոգին: Ոչ ոք չլսեց
նրա մահվան մասին: Միայն պատահականությունը հովիվներին ներս բերեց
քարայր, ուր նրան գտան հավիտենական հանգստի մեջ: Դողդողացող մատներով
ու ակնածանքով ծածկեցին նրանք անշնչացած մարմինը քարակույտերով ու
հեռացան:
Հետագայում, հավանաբար 327 թվականին, Մեծ Սուրբն իր ամենասիրելի
աշակերտին՝ Գառնիկ Բասենցուն, ով, ի դեպ, ծարավի Սրբի տեսությանը,
տեսիլքով հայտնում է իր նշխարների տեղը: Գառնիկը շրջում է բոլոր
հավանական տեղերը եւ ի վերջո գտնում սիրելի վարդապետի համեստ գերեզմանաթումբը:
Այս գյուտից հետո, Սուրբ Հայրապետի լույս նշխարները տեղափոխվում
եւ ամփոփվում են բարձր Հայքի Դարանաղ գավառի Թորդան գյուղում: Հետագայում
Լուսավորչի շնորհալի մասունքները տարածվեցին աշխարհով մեկ: Դրանց
վրա տարբեր վայրերում կառուցվեցին եկեղեցիներ:
Ըստ Դրասխանակերտցու պատմության՝ Ներսես Տայեցի Կաթողիկոսը (գահակալել
է 641-661 թթ.), Զվարթնոցի տաճարը կառուցելիս, «Սուրբ Գրիգորի ոսկորների
նշխարները բաժանելով, դնում է չորս հաստահեղույս սյուների տակ՝ անշուշտ
երկնավոր գանձը ապականիչ զեղուններից հաստատուն պահելու եւ քրիստոնեական
հավատի պարծանքի համար: Նա Քրիստոսադրոշմ ու պատվական գլուխը ոչ
թե խորքում, այլ դրսում, գզրոցի մեջ է զետեղում, դնում աստվածային
գանձարանում՝ դրան փափագողների հույսի ու հիվանդների բժշկության
համար»:
Ըստ հայ պատմիչների՝ Զվարթնոցն այն վայրն է, ուր Ս. Գրիգորը, Վիրապից
ելնելուց հետո, առաջին անգամ հանդիպեց Տրդատ արքային: Լուսավորչի
Ս. Աջը Հայ Եկեղեցու կարեւորագույն սրբություններից է: Այն Կիլիկիայում
պահպանել են Աջապահյան տոհմի անդամները, որտեղից էլ առաջացել է նրանց
ազգանունը: Նաեւ Ս. Աջը եղել է Հայրապետական Աթոռի գանձն ու զորությունը
եւ պաշտոնական նշանը նրա իշխանության, նշանավոր դեր ունեցել կաթողիկոսական
աթոռի տեղափոխության գործում:
Հետեւաբար՝ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինը ցայսօր հպարտանում է ճշմարիտ
Ս. Աջով, որը, Ս. Խաչափայտի եւ Ս. Գեղարդի հետ, գործածվում է Սրբալույս
Մյուռոնի օրհնության ժամանակ: Մենք հավատում ենք մարդկային հոգու
անմահությանը եւ սրբերի մասունքների կենարար զորությանը՝ ինչպես
նշված է Աստվածաշնչում, Եղիսե մարգարեի մասունքների վերաբերյալ.
«Այդ մեռած մարդու դիակը Եղիսէէի ոսկորներին դիպչելուն պէս հանգուցեալը
կենդանացաւ ու կանգնեց իր ոտքերի վրայ» (Դ Թագ. ԺԳ 21): Արդ՝ «վե՛ր
կաց, զվարթուն մշակ, որ խորը խավարում ես, վեր կաց, արփիափայլ ակ,
որ խավարում ես: Ելիր եւ սերմանիր խոսքի ոգեղեն սերմը» (Վարդան Արեւելցի):
ՍՈՒՐԲ ՊԱՏԱՐԱԳ
Հուլիսի 2-ին՝ Ս. Գրիգոր Լուսավորչի նշխարաց գյուտի տոնի ուրախ առիթով,
Ս Յոթվերք եւ Ս. Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցիներում մատուցվեց Սուրբ
եւ անմահ Պատարագ: Օրվա պատարագիչներն ու քարոզխոսերն էին Տ. Թաթուլ
ավգ. քհն. Հակոբյանը եւ Տ. Փավստոս քհն. Սարգսյանը:
ԱԼՎԱՐԴ ԿԱՂԶՎԱՆՑՅԱՆ
ԼՈՒՍԱՆԿԱՐԸ՝ ՍԱՐԳԻՍ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆԻ
>>>
|
|
