ՈՏՆԱԼՎԱ
վագ
հինգշաբթի երեկոյան կատարվում է Ոտնալվայի արարողությունը: Վերջին
ընթրիքից հետո Հիսուս ջուրը լցրեց կոնքի մեջ, ծնկի եկավ Իր աշակերտների
առջեւ ու ծառայաբար լվաց նրանց ոտքերը` սրբելով մեջքին կապված սրբիչով
(Հովհ. ԺԳ 5)՝ հեզության ու խոնարհության օրինակ ծառայելով. «Եթե
Ես` Տերս եւ Վարդապետս, լվացի ձեր ոտքերը, դուք էլ պարտավոր եք միմյանց
ոտքերը լվանալ, որովհետեւ մի օրինակ տվի ձեզ, որ ինչպես Ես ձեզ արեցի,
դուք էլ նույն ձեւով անեք» (Հովհ. Գ 1-20):
Ոտնալվայի
հիասքանչ արարողության ծիսակարգի ու աղոթքների հեղինակ է համարվում
Ընդհանրական Եկեղեցու տիեզերալույս վարդապետներից Սուրբ Եփրեմ Խուրի
Ասորին (306-373): Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Գրիգոր Բ Վկայասերը (1066-1105)
11-րդ դարում այդ կարգը թարգմանել է հայերեն եւ ներմուծել Հայ Առաքելական
Եկեղեցու ծիսակարգ: Հետագայում կարգը հարստացել է նաեւ զուտ հայկական
շարականներով ու աղոթքներով, որոնցից են «Սիրտ իմ սասանի» եւ «Ուր
ես, մայր իմ» գեղեցկահյուս մեղեդիներն ու Հովհաննես Պլուզ վարդապետի
«Սիրո մասին» խորիմաստ խրատը:
Եպիսկոպոսը կամ եկեղեցու քահանան, տասներկու մանուկների կամ եկեղեցու
սպասավորների հետ, բարձրանում է խորան: Հոգեւորականը, խաչով ու Ավետարանով
եւ «Թող օրհնվեն եւ սրբագործվեն այս յուղն ու ջուրը» խոսքերով, օրհնում
է խորանում դրված ջուրը եւ յուղը: «Պահպանիչ» աղոթքից հետո հոգեւորականը
վերցնում է սրբիչը, ծնկի գալիս, լվանում տասներկուսի ոտքերը եւ յուղով
օծում: Արարողության վերջում կարդացվում է Ավետարան, ուր հիշատակվում
է, Քրիստոսի ձեռքով կատարված, Ոտնալվան: Հիսուս աշակերտների ոտքերը
միայն ջրով լվաց, իսկ Ոտնալվայի արարողության ընթացքում յուղի օգտագործումը
խորհրդանշում է Հիսուսի ոտքերին անբարո կնոջ հեղած անուշահոտ յուղը
(Հովհ. ԻԲ 3):
Արարողությունից հետո հավատացյալներին բաժանվում է օրհնված յուղ,
որը նրանք գործածում են հիմնականում հիվանդությունների դեպքում կամ
խառնում տանն ունեցած յուղին:
Ավագ հինգշաբթի երեկոյան կատարվում է մի արարողություն, որը «Խավարում»
է կոչվում: Սա արդեն վերաբերում է Ավագ ուրբաթի խորհրդին, սակայն
Ավագ հինգշաբթի երեկոյան, մութն ընկնելուց հետո է կատարվում:
>>>
|
|