| ՆՇՎԵՑ
ՎԱՐԱԳԱ ՍՈՒՐԲ ԽԱՉԻ ՏՈՆԸ
 նդհանրական
Եկեղեցին առանձնացնում է խաչին նվիրված երեք տոն՝ Գյուտ Խաչի, Երեւումն
Սուրբ Խաչի, Վերացումն Սուրբ Խաչի կամ Խաչվերաց: Հայաստանյայց Առաքելական
Սուրբ Եկեղեցին այս երեքին ի լրումն ունի նաեւ Վարագա Ս. Խաչի տոնը,
որ նշվում է Խաչվերացի երրորդ կիրակի օրը: Ինչպես Թորգոմ պատրիարքն
է բնորոշում՝ այն ունի զուտ ազգային հիմք և, ըստ էության, նման է
Սուրբ Խաչի Երեւման տոնին, սակայն երեւումը ոչ թե Երուսաղեմի, այլ
Վանի շրջանի Վարագա հայկական բարձունքներում է տեղի ունենում:
ԵՐԵՎՈՒՄՆ ՍՈՒՐԲ ԽԱՉԻ Ի ՀԱՅԱՍՏԱՆ ԱՇԽԱՐՀԻՍ
Սրբազան ավանդության համաձայն, երբ Հռիփսիմյանց կույսերն անցնում
են Վարագա լեռան մոտով, Սուրբ Հռիփսիմեն այստեղ է պահում Քրիստոսի
Խաչափայտի մասունքը, որ կրում էր իր պարանոցին: Հատկանշական է, որ
մասունքը բուն Խաչափայտից անջատված այն հատվածն էր, որի վրա կաթացել
էր Տիրոջ Փրկարար Ս. Արյունը, այսինքն՝ «մածեալ արեամբն Քրիստոոսի»:
Սակայն վերջիններիս մահից հետո մասունքի տեղն անհայտ է մնում: 7-րդ
դարում, Վարագա լեռը ճգնելու վայր ընտրած, Թոդիկ ճգնավորը, իր աշակերտ
Հովելի հետ, մեծ փափագով ամեն օր աղոթում էր Աստծուն՝ Նրանից խնդրելով
ցույց տալ Քրիստոսի Խաչի մասունքի գտնվելու վայրը:
Եվ մի գիշեր երկնքում երեւում է խաչանիշ լույս, որը, տասներկու լուսեղեն
սյուներով շրջապատված, մտնում է եկեղեցի եւ կանգ առնում Ս. Սեղանի
վրա: Երկու ճգնավորները շտապում են եկեղեցի եւ Ս. Սեղանի վրա գտնում
թանկագին Ս. Նշանը՝ Քրիստոսի Խաչափայտի մասունքը: 1655 թ. այն տարվում
է Վան եւ զետեղվում Սուրբ Տիրամայր եկեղեցում, որը հետո վերանվանվում
է Սուրբ Նշան: Ներսես Գ Շինող Հայրապետը հոկտեմբերի մեջ սահմանում
է Վարագա Խաչի տոնը եւ, տեսիլքով հոգեզմայլ, հորինում «Նշանաւ ամենայաղթ
Խաչիւդ» հոյակապ շարականը, միաժամանակ թելադրում մեկշաբաթյա պահեցողություն:
Ի ԴԵՊ
Մասունքի հրաշագործությունների մասին բազմաթիվ հիշատակություններ
են պահպանվել: Մասնավորապես Եդեսիայում, համաճարակի ժամանակ, Վարագա
Ս. Խաչի զորությամբ, անբուժելի հիվանդությունը կասեցվել է: Իսկ Ագաթանգեղոսի
վկայությամբ՝ հայոց երկնակամարում լուսեղեն Ս. Խաչը տեսիլքով մինչ
այդ հայտնվել էր Ս. Գրիգոր Լուսավորչին՝ Միածնի Էջքի հայտնի տեսիլքի
ժամանակ: Նաեւ Մովսես Խորենացին է վկայում, որ Ս. Մեսրոպ Մաշտոցի
հուղարկավորության ժամանակ այն երեւում է Վաղարշապատից մինչեւ Օշական:
Վարագա նշանավոր վանքը մինչ այսօր չի դադարում նվիրական սրբավայր
մնալ:
Սեպտեմբերի 28-ին՝ Վարագա Սուրբ Խաչի տոնի ուրախ առիթով, Ս. Յոթվերք,
Ս. Նշան, Ս. Հակոբ, Ս. Մինաս, Ս. Հռիփսիմե, Ս. Սարգիս, Ս. Ամենափրկիչ,
Ս. Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցիներում մատուցվեց Սուրբ եւ անմահ Պատարագ:
Սուրբ Յոթվերք մայր եկեղեցում օրվա պատարագիչն ու քարոզխոսն էր Տ.
Հուսիկ քհն. Գրիգորյանը:
ԱԼՎԱՐԴ ԿԱՂԶՎԱՆՑՅԱՆ
>>>
|
|
