| ԱՂՈԹՔՈՎ
ՀՈԳՈՒ ԱՐԹՆՈՒԹՅՈՒՆ
ՆՈՐ ՈՒԽՏԱԳՆԱՑՈՒԹՅՈՒՆ ԵՐԵՎԱՆԻ ՍՐԲԱՎԱՅՐԵՐ
«Հին ձեռագրերը, ամբարներում
հնագույն զենքեր են, որոնցով ժողովուրդը
դարերով պաշտպանել է իրեն, իմաստությունը»:
ԿԻՄ ԲԱԿՇԻ
 խտագնացության
նպատակն է, մաքրագործվելու միջոցով, արժանի լինել սրբության: Հավատացյալ
ուխտավորը դրանով վերականգնում է, վերանորոգում իր ու Աստծո միջեւ
կնքված հաշտության եւ փրկության դաշինքը:
Մայիսի 14-ին, Զարիկ Իգիթյանի եւ Ժաննա Խաչատրյանի նախաձեռնությամբ,
մի խումբ հավատացյալներ բռնեցին Երեւանի սրբավայրեր տանող ճամփան:
ԶՈՐԱՎՈՐ Ս. ԱՍՏՎԱԾԱԾԻՆ ԵԿԵՂԵՑԻ
Սուրբ Մովսես Գ Տաթեւացի Հայրապետի (1629-1632) հիշատակի օրվա առիթով
Զորավոր Ս. Աստվածածին եկեղեցի բերվեց «Զորավոր» հրաշագործ Ավետարանը:
Եկեղեցին զորավոր է կոչվել այստեղ հանգչող Ս. Անանիա Առաքյալի հրաշագործ
մասունքների շնորհիվ:
ԶՈՐԱՎՈՐ ԱՎԵՏԱՐԱՆԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆԸ
«Զորավոր» Ավետարանը պահվում է Մ. Մաշտոցի անվան հին ձեռագրերի Մատենադարան-ինստիտուտում:
Ավետարանի հետ կապված բազմաթիվ հրաշքների ու բժշկությունների հիշատակություններ
կան: Հենց այդ պատճառով ոչ միայն Ավետարանը, այլեւ եկեղեցին, ուր
այն պահվել է, մարդիկ կոչել են Զորավոր: Ս. Մովսես Գ Տաթեւացին երկար
տարիներ ճգնել է Զորավոր Ս. Աստվածածին եկեղեցու անապատ-վանքում:
Հայտնի է եկեղեցական իր մեծ բարեգործություններով եւ շուրջ հինգ
հազար հայերի գերությունից ազատելու ջանքերով:
4060 համարը կրող, 292 մագաղաթյա թերթ ունեցող «Զորավոր» Ավետարանի
գրման ստույգ թիվը, գրչի անունը եւ գրչության վայրը պահպանված չեն,
միայն հիշատակարաններից հասկանալի է, որ այն գնել է Վիշապիկի որդի
Հակոբը եւ նվիրել Երեւանի Երկուերեսանի եկեղեցուն (Նորքի զանգվածի
եկեղեցիներից մեկն է եղել): Ձեռագրում պահպանված է նաեւ կազմողի,
նորոգողի հիշատակարանը, ով գրել է, թե ականատես է եղել Ավետարանի
հրաշագործություններին:
Ուսումնասիրողները ենթադրել են, որ այդ հիշատակարանի հիման վրա էլ
ստեղծվել է այն գաղափարը, թե ձեռագիրն ունեցել է հզոր ուժ:
Բացի արհեստավարժ գրչից, ձեռագիրն աչքի է ընկնում նաեւ իր մանրանկարներով,
լուսանցազարդերով, ճակատազարդերով, ավետարանիչներին բնորոշ սիմվոլիկ
պատկերագրության զարդագրերով: Ըստ մանրանկարների գույների՝ Ավետարանը
համարվում է 15-րդ դարի ձեռագիր: Այն, ի պատիվ ընթերցողների, կոչվում
է նաեւ «Վիշապկենց Ավետարան»: «Զորավոր» Ավետարանի հետ կապված հետեւյալ
ավանդույթն էլ կա, համաձայն որի այն գրի է առել Ս. Ղազար կղզու Մխիթարյան
միաբանության ճանաչված ուսումնասիրողներից Գ. Ինճիճյանը: Ըստ նրա՝
թշնամական արշավանքների ժամանակ կողոպտվել է Սեւանա կղզու վանքը,
իսկ գողացված արժեքների թվում է եղել հրաշագործ զորավոր մի Ավետարան,
որն ինչ-որ ձեւով լիճն է ընկել: Լճից, Զանգու (Հրազդան) գետի ջրով,
Ավետարանը հասնում է մինչեւ Երեւան եւ հայտնվում մի կնոջ մոտ, ով
եւ Սուրբ Գիրքը հանձնում է Ս. Անանիայի վանքին: Այստեղ Ավետարանը
պահվում է մինչեւ 19-րդ դարավերջ:
Հայտնի չէ, թե երբ եւ ինչ պարագաներում է Զորավոր Ավետարանը տարվել
Արտազի Ս. Թադեոս Առաքյալի վանք, որտեղից եւ 1911 թ. մագաղաթյա ձեռագիրը
բերվել է Էջմիածին, իսկ 1939-ին կրկին Երեւան: Բայց այս անգամ այն
չի հանգչում «Ի դուռն Երկուերեսանի եկեղեցու», որը վաղուց հողին
էր հավասարեցվել:
Մայիսի 14-ին Զորավոր Ս. Աստվածածին եկեղեցի ուխտի եկած մեծաթիվ
հավատացյալների փափագն էր հաղորդակից լինել «Զորավոր» հրաշագործ
Ավետարանին եւ ներկա գտնվել Ս. Պատարագին՝ խնդրելով այդ օրը հիշատակվող
Ս. Մովսես Գ Տաթեւացի Հայրապետի բարեխոսությունը: Օրվա պատարագիչն
ու քարոզխոսն էր Տ. Գրիգոր քհն. Գրիգորյանը: Ուխտավորները նաեւ հաղորդվեցին
մեր Տիրոջ Ս. Մարմնին ու Արյանը:
ԵՐԵՎԱՆԻ ՍՈՒՐԲ ԱՆՆԱ ԵԿԵՂԵՑԻ
Ուխտավորների փոքրիկ քարավանը, հավատքով զորացած, շարժվեց դեպի Ս.
Աննա եկեղեցի: Այն կառուցվել է 2015 թվականին եւ հարակից է Կաթողիկե
Ս. Աստվածածին եկեղեցուն: Այստեղ նրանք սիրով վառեցին իրենց հույսի,
հավատի մոմերը, աղոթք առաքեցին առ Աստված:
ՆԵՄԵՍԻՍԻ ՀՈՒՇԱԿՈԹՈՂԻ ՄՈՏ
Հաջորդ հանգրվանը, Օղակաձեւ զբոսայգում գտնվող, նորակառույց Նեմեսիսի
հուշակոթողն էր, որ նվիրված է «Ազգային արժանապատվության ասպետներ»-ին,
ուր գրված է «Կան դասեր, որոնց վճիռները չպետք է վստահել դատարաններին»
(Սողոմոն Թեհլերյան):
Վերջին հանգրվանը Աշտարակի 13-րդ դարի Ս. Սարգիս եկեղեցին էր, որը
վերանորոգվել է 1985-ին: Այստեղ ուխտավորները երգեցին շարականներ,
վառեցին իրենց հավատքի մոմերը եւ խնդրեցին Սրբի բարեխոսությունը,
որպեսզի Տերը զորավիգ լինի Հայոց աշխարհին եւ իրենց օջախներին:
ԱԼՎԱՐԴ ԿԱՂԶՎԱՆՑՅԱՆ
>>>
|
|
