| «ՏԷՐ
ԻՄ ԵՒ ԱՍՏՈՒԱԾ ԻՄ, ԼՈՒՍԱՒՈՐԵԱ ԶԽԱՒԱՐԵԱԼ ԽՈՐՀՈՒՐԴՍ…»
ՈՒԽՏԱԳՆԱՑՈՒԹՅՈՒՆ ՎԱՅՔԻ ՍՐԲԱՎԱՅՐԵՐ
 խտավորի
ամեն անգամվա հոգու, մտածողության նորոգությունը մի նոր ձգտում է
առաջացնում՝ պարզելու, թե այս փոքրիկ հայրենի հողն է՛լ ինչ գաղտնիքներ
ունի, եւ ինչե՜ր կան, որոնց հետ հաղորդակցվելու պահանջը երբեք չի
նվազում քրիստոնյայի մոտ: Ի տարբերություն հավիտենական ուխտերի,
որ Աստված կնքել է մարդկանց հետ (հիշենք Նոյին, Աբրահամին, Մովսեսին),
այս ժամանակավոր ուխտերը, որ կամաց-կամաց սկսում են տեղ գտնել քրիստոնյա
մարդկանց մոտ, իրենց գործնական ընթացքով կազմակերպվում են շփում
ստեղծելու անցյալից մնացած հոգեւոր արժեքների հետ:
 Հուլիսի
9-ին Սուրբ Տրդատ թագավորի, տիկնոջ՝ Աշխենի եւ Խոսրովիդուխտի տոնի
ուրախ առիթով, Զարիկ Իգիթյանի եւ Ժաննա Խաչատրյանի նախաձեռնությամբ,
կազմակերպվել էր ուխտագնացություն Վայք: Վաղ առավոտյան ուխտավորների
փոքրիկ խումբը, օրվա խորհրդով լցված, մեկնեցին Վայք՝ ներկա գտնվելու
եւ հաղորդակից դառնալու Ս. Տրդատ եկեղեցում մատուցվելիք Սուրբ եւ
անմահ Պատարագին:
ՈւԽՏԱՎՈՐՆԵՐԸ ՎԱՅՔՈՒՄ
Սուրբ Տրդատ եկեղեցին կառուցվել է 2000 թվականին եւ օծվել ձեռամբ
Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի: Եկեղեցում Սուրբ
եւ անմահ Պատարագ մատուցեց Տ. Զարեհ վրդ. Կաբաղյանը: Հավարտ Սուրբ
Պատարագի Հայր Սուրբը ներկաներին ծանոթացրեց եկեղեցու պատմությանը:
ՇԱՏԻՆԱՎԱՆՔ
Հաջորդ կանգառը Շատին գյուղի Շատինավանքն էր, որ կառուցվել է 10-րդ
դարում, բայց դա հավանաբար վերաբերում է ավելի ուշ շրջանի ենթակառույցներին,
քանզի, միանավ դահլիճից քիչ հեռու, առկա են ավելի վաղ շրջանի կառույցների
մնացորդներ: Եկեղեցին իրենից ներկայացնում է, արեւելք-արեւմուտք
ձգված, ուղղանկյուն գմբեթավոր դահլիճ: Արտաքուստ այն կառուցված է
տուֆի սրբատաշ քարերով:
Ճանապարհը դժվար էր հատկապես սարն ի վեր բարձրացող հատվածում: Ավտոճանապարհը
կրկին անցնում էր խորխորատներով: Տեղ հասնելով՝ ուխտավորները ծնկաչոք
«Տէր ողորմեա» երգեցին: Քաղցրահունչ մեղեդին, ասես, ջնջում էր սահմանը
երկնայինի ու երկրայինի միջեւ: Խնկաբույր պատերը նորից խնկարկվեցին:
Տարիներն անցնում են, իսկ եկեղեցին ավելի ու ավելի է խոնարհվում:
Ամեն օրն իր հետ մի քար է գլորում, եւ եկեղեցու վերանալու հավանականությունը
մեծանում է:
ՍՊԻՏԱԿԱՎՈՐ Ս. ԱՍՏՎԱԾԱԾԻՆ
Վերջին հանգրվանը Գլաձորի Սպիտակավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին
էր: Խուստուփի լեռնային բարձրադիր շավիղներով մենք շարունակեցինք
մեր ճանապարհը: Լեռը, որի վրա գտնվում էր վանքը, սկզբում մեզ անհասանելի
էր թվում, իսկ երբ հաջողվեց հաղթահարել բարձունքն ու մոտենալ վանքին,
այն վերածվեց մի սովորական ու պարզ սարի: Հայաստանում գոյություն
ունեն մի շարք սրբավայրեր, որոնցից յուրաքանչյուրն ունի իր հրաշալի
պատմությունը:
Սպիտակավոր Սուրբ Աստվածածին վանքը կառուցվել է 1321 թ.: Այն անվանում
են նաեւ Բոլորաբերդի անապատ: Կառուցված է սպիտակ սրբատաշ ֆելգիտից,
որից էլ ստացել է Սպիտակավոր անունը: Վանքի կառուցումն սկսել է Էաչի
Պռոշյան իշխանը: Նրա մահից հետո (1318 թ.) գործը շարունակել եւ 1321
թ. ավարտին է հասցրել որդին՝ Ամիրա Հասան Բ-ն: Մուտքի ճակատակալի
քարին Աստվածամոր բարձրաքանդակն է՝ մանուկ Հիսուսը գրկին: Հյուսիսային
պատին Էաչի իշխանի եւ Ամիր Հասսնի պատկերներն են:
Հարավային որմին «Ամիր Հասանը որսի ժամանակ» պատկերաքանդակն է, գմբեթի
ներքուստ՝ Քրիստոսի եւ չորս Ավետարանիչների պատկերները: Եկեղեցու
քանդակները, ամենայն հավանականությամբ, 13-րդ դարի նշանավոր քանդակագործ
Մոմիկի ստեղծագործություններն են: Գավիթը կառուցվել է 1321-30 թթ.:
Արեւմտյան պատին, կից ինքնատիպ հորինվածքով, եռահարկ զանգակատունն
է, որը կառուցել են Հովհաննես եւ Թաճ ամուսինները 1330 թ:
Վանքը եղել է նշանավոր կրթօջախ, որ ծաղկում է ապրել հատկապես 15-րդ
դարի երկրորդ կեսին՝ Տեր Ավագ վանահոր օրոք: Աստծո տաճարում ժամանակն
այլ ընթացք ու ներկայություն ունի: Թվում է, թե ընդամենը րոպեներ
առաջ են լռել մեր նախնյաց ձայներն ու հիմա հերթը մերն է, ժամը մերն
է, քանզի երանելի է այն մարդը, ով ամբարիշտների խորհրդով չի շարժվում,
այլ հաճույք է ստանում Տիրոջ օրենքներից եւ գիշեր-ցերեկ խորհում
է Նրա պատվիրանների մասին: Այստեղ կրկին հնչեցին ուխտավորի «Տեր
ողորմյա»-ն, «Ես մեղավոր մի ուխտավոր»-ը, քանզի որտեղ ողորմություն,
այնտեղ շատ բարիք ու ծով մարդասիրություն: Եվ ինչպես մեր հոգեւոր
հայրերը կասեին՝ մեր ուխտն ի կատար թող լինի:
Ի ԴԵՊ
1987 թվականին եկեղեցու հարավային պատի տակ ամփոփվել են հայ ականավոր
պետական եւ ռազմական գործիչ Գարեգին Նժդեհի մասունքները: 1989 թ.
տեղադրվել են բազալտից տապանաքար ու կարմիր սրբատաշ տուֆից խաչքար:
Ուխտավորներն այստեղ խունկ ծխեցին՝ Գարեգին Նժդեհի հոգու հանգստության
համար:
ԱԼՎԱՐԴ ԿԱՂԶՎԱՆՑՅԱՆ
ԼՈՒՍԱՆԿԱՐԸ՝ ԱՆՈՒՇ ՆԱԶԱՐՅԱՆԻ
>>>
|
|
