ԽՈՆԱՐՀՈՒԹՅԱՆ
ՄԵԾԱԳՈՒՅՆ ԴԱՍԸ. ՈՏՆԱԼՎԱ
րուսաղեմում՝
Վերնատանը, Վերջին ընթրիքի ընթացքում Քրիստոս վեր կացավ սեղանից,
մի կողմ դրեց զգեստները եւ, մի սրբիչ վերցնելով, մեջքին կապեց: Այնուհետեւ,
վերցնելով ջրով լի կոնքը, սկսեց Իր աշակերտների ոտքերը լվանալ եւ
սրբել մեջքին կապած սրբիչով (Հովհ. 13:4-6): Ապա հորդորեց նրանց
նույն կերպ վարվել (Հովհ. 13:14-15): Աստծո Որդին, ցույց տալով Իր
կատարյալ սերը մարդկանց հանդեպ, այս կերպ արտացոլեց քրիստոնեության
մեծագույն առաքինությունը՝ խոնարհությունը, որն իբրեւ պատվիրան ավանդեց
սիրեցյալ աշակերտներին: Նա, Առաքյալների ոտքերը լվանալով, ճանապարհ
բացեց դեպի Երկինք, Գողգոթայի ճանապարհը վերածեց կյանքի ճանապարհի:
Քրիստոս Ոտնալվայի արարողությամբ մարդկությանը հրավիրեց խոնարհության,
ցույց տվեց, որ երկինք բարձրացնողը խոնարհությունն է, իսկ երկնքից
գցողը՝ հպարտությունը:
Քրիստոսի
կյանքից վերցված այդ յուրօրինակ դրվագը մինչ օրս հիշատակվում է եկեղեցում՝
Ավագ հինգշաբթի օրը: Ոտնալվային նախ խաչով ու Ավետարանով օրհնում
են խորանում դրված ջուրը եւ յուղը, ապա խորհրդակատարը, ծնրադրելով,
հանդիսավորապես լվանում է տասներկուսի աջ ոտքերը եւ խաչաձեւ յուղ
քսում: Արարողության վերջում կարդացվում է Ավետարան, ուր հիշատակվում
է Քրիստոսի ձեռքով կատարված ոտնալվան:
Ս. Գրիգոր Տաթեւացին հոգեւոր խորհուրդ է գտնում այն իրողության մեջ,
որ ոտքը միշտ ծածկված է կոշիկով, եւ այն լվանալով՝ Քրիստոս ուսուցանեց
ծածուկ պահված մեղքերը հայտնի դարձնել խոստովանությամբ: Նաեւ, ըստ
Տաթեւացու, ոտքերի լվացմամբ, աչքն էլ է լվացվում, որովհետեւ ոտքի
մեջ է գտնվում աչքի երակը: Քրիստոս, լվանալով աշակերտների ոտքերը,
մարդկային հոգիները մաքրեց մեղքի աղտեղությունից:
Եկեղեցական մատենագրությունում կոնքը, որի մեջ լցվեց ջուրը մկրտության
ավազանն է: Համաձայն Ս. Գրքի մեկնիչների՝ Քրիստոս, լվանալով աշակերտների
ոտքերը, նրանց մկրտեց եւ մաքրեց ադամական մեղքից, որպեսզի կարողանան
Ս. Հաղորդություն ստանալ մաքուր վիճակում: Այդպես է նաեւ եկեղեցական
կյանքում. մարդիկ պետք է նախ մկրտվեն, մաքրվեն ադամական մեղքից եւ
դրանից հետո է թույլատրվում է ստանալ Ս. Հաղորդություն:
Ոտնալվայի ծիսակարգի հեղինակը համարվում է Ս. Եփրեմ Խուրի Ասորին
(306-373 թթ.): Այն 11-րդ դարում Հայ Եկեղեցի ներմուծեց Գրիգոր Վկայասեր
կաթողիկոսը (1066-1105 թթ.): Կարգը գնալով հարստացավ հայկական գեղեցիկ
շարականներով ու աղոթքներով, որոնցից է Հովհաննես Պլուզ Վարդապետի
«Սիրո մասին» աղոթքը:
>>>
|
|