ՄԵԾ
ՊԱՀՔԸ ԵՎ ՄԻՋԻՆՔԻ ԺՈՂՈՎՐԴԱԿԱՆ ԲՆՈՒՅԹԸ
ուն
Բարեկենդանից հետո սկսվում է յոթշաբաթյա Մեծ պահքը, որն ավարտվում
է Զատիկով: Այս երկարատեւ պասն ինքնամաքրման, ինքնազոհողության,
զսպման ու ժուժկալության ժամանակաշրջան է:
Մեծ պահքին, ապաշխարող մարդու օրինակով, ցույց է տրվում ողջ մարդկության
ճանապարհորդությունն Աստծուց դեպի Աստված: Յուրաքանչյուր անհատ խորհրդանշում
է ողջ մարդկությունը, որ դուրս մնաց Դրախտից, ապա մատնանշվում է
այն ուղին, որով վերստին պիտի արժանանա նույն փառքին:
Ապաշխարության միջոցով է, որ պիտի վանենք մեր մեջ ապրող փարիսեցուն՝
մեզ վերածելով մաքսավորի, ով Տիրոջ առջեւ չանտեսեց իր մեղքերը՝ անկեղծ
աղոթքով հայցելով. «Աստված իմ, քավի՛ր ինձ, մեղավորիս» ¥Ղուկ. ԺԸ
13¤:
Մարդը հոգի է ու մարմին եւ պարտադրված է, մինչեւ մահ, պահքի մեջ
այս երկուսն ունենալ: Առանց մեկի՝ մյուսը տկար կլինի: Հոգեւոր եւ
մարմնավոր պահքերը պիտի միահյուսված լինեն՝ օգտակար եւ ճիշտ պտուղ
տալու համար:
ՄԻՋԻՆՔԻ ՍՈՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ
Տնտեսի կիրակիից հետո՝ Մեծ պահքի 24-րդ օրը կոչվում է Միջինք եւ
հիշեցնում է, որ պահքը հասել է իր կեսին: Այն նշվում է չորրորդ շաբաթվա
չորեքշաբթի օրը: Այս տարի մարտի 7-ին էր:
Միջինքին չկան եկեղեցական հատուկ արարողություններ, չնայած որ հնում,
Հայաստանի ողջ շրջաններում, միջինքի նախորդ օրը եկեղեցիներում թասի
մեջ ջուր եւ ձեթ էին լցնում, որում մինչեւ առավոտ վառվում էր խաչաձեւ
պատրույգը: Դա կոչվում է լիճք: Լիճքի ջրով պատրաստվում էր միջինքի
կարկանդակի խմորը: Չափահաս աղջիկները վերցնում էին գաթա, հալվա եւ
գնում իրենց ընկերուհիների տները: Միասին հավաքվելով՝ կատարում էին
«Քառասուն մանկունք» արարողությունը: Քառասուն անգամ քառասուն ծնրադրում
էին՝ ասելով. «Քառասուն մանուկ, քառասուն մանկանց բարեխոս…»:
Միջինքի թխվածքը ձեթով բաղարջ է՝ մեջը դրամ, խաչ, ուլունք կամ թղթի
վրա գրված սաղմոսներ: Միջինքի ուտեստներ էին համարվում նաեւ կուտապը,
թթվեպասը, օձի թթուն, թոփիկը, մախոխապուրը, պասուց տոլման եւ այլն:
Այդ օրվա արարողություններից էր նաեւ «Պուպուշիկ» քշելը: Կանայք
տան մեջ ամենուրեք սուր երկաթով խաչեր էին դնում՝ ասելով՝ «Պուպուշիկ
դուրս»: Պուպուշիկը երեւակայական էակ է, որի բնութագիրն այսպիսին
է. գանգրահեր, ճարպիկ ու փոքր սատանայաճուտ:
Միջինքը նաեւ ազդարարում է գարնան գալուստը:
ԱԼՎԱՐԴ ԿԱՂԶՎԱՆՑՅԱՆ
>>>
|
|