ՄԱՏՈՒՌԻ
ԵՎ ԵԿԵՂԵՑՈՒ ՏԱՐԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆԸ
ատուռը
ծագել է հունարեն վկայարան բառից: Այն վաղ միջնադարում աղոթատեղի
է՝ կառուցված վկայի՝ նահատակի գերեզմանի կամ մասունքների վրա, ինչպես
նաեւ նրա հիշատակին: Այսիքն՝ մատուռը Քրիստոնեական Եկեղեցու կառույց
է մուտք գործել մարտիրոսների եւ վկաների գերեզմանների վրա փոքր եկեղեցիների
շինությամբ:
Հետագայում
մատուռ են անվանել ընդհանրապես փոքր եկեղեցիները, սակայն իրականում
մատուռի եւ եկեղեցու տարբերությունը ոչ թե մեծությունն է, այլ մատուռի
հիմքերն օրհնված եւ օծված հիմնաքարերով նվիրագործված չլինելը:
Մյուս կառույցները, որոնց հիմքերն օրհնված եւ հիմնաքարերն օծված
չեն, մատուռներ են կոչվում, անգամ եթե ներսում ունեն օծյալ սեղաններ:
Մատուռները խաչաձեւ, կլոր, բազմանիստ կամ ուղղանկյուն հատակագծով,
գմբեթավոր կամ թաղածածկ, խորանով կամ առանց խորանի, առանձին կանգնած,
եկեղեցատիպ կառույցներ են բնակավայրերում, վանքերի համալիրներում,
ճանապարհների վրա, գերեզմանոցներում, բարձունքների գագաթին:
Միջնադարյան Հայաստանի մատուների (մեծ մասամբ նաեւ Թուխ Մանուկ կոչվող)
տարածված ձեւը թաղածածկ դահլիճն է՝ արեւելյան կիսաշրջանաձեւ կամ
ուղղանկյուն խորանով:
Մատուռներ են կոչվում նաեւ եկեղեցիների օծված ավանդատները, որոնք
պատարագամատույց անշարժ սեղան ունեն:]
>>>
|
|